Φέτος η επέτειος δεν ήταν στρογγυλή. Ίσως και γι’ αυτό πέρασε μάλλον απαρατήρητη.
Την Κυριακή 18 Οκτωβρίου συμπληρώθηκαν 39 χρόνια από την πρώτη νίκη του ΠΑΣΟΚ, που το έφερε στην εξουσία.
Ήταν, λοιπόν, 18 Οκτωβρίου 1981, όταν το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές με ποσοστό 48,06%, καταλαμβάνοντας 174 έδρες στη Βουλή, και ο Ανδρέας Παπανδρέου αναδείχθηκε πρωθυπουργός.
Θα πρέπει να ήταν τα χειρότερα γενέθλια του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Εκείνη τη μέρα ο μεγάλος πολιτικός αντίπαλος του Ανδρέα Παπανδρέου έκλεινε τα 63 του χρόνια. Είχε γεννηθεί στις 18 Οκτωβρίου 1918.
Από την άλλη, ο μεγάλος ηττημένος εκείνης της βραδιάς, ο Γεώργιος Ράλλης, ένας πολιτικός που δίδαξε ήθος (στην ιστορία έμεινε η φράση του «δεν θέλω ου» όταν τα πλήθη στις συγκεντρώσεις του αποδοκίμαζαν τον Παπανδρέου) δεν έκρυψε την πικρία του για την (αναμενόμενη) ήττα του.
Αμέσως μετά από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων δήλωσε: «Ελπίζω οι Έλληνες να μην μετανοήσουν στο μέλλον για την σημερινή τους επιλογή». Την ίδια ώρα, οι δρόμοι είχαν γεμίσει από κόσμο που πανηγύριζε.
Για τους φανατισμένους οπαδούς του ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε ένας χαρισματικός ηγέτης, ένας ενθουσιώδης ρήτορας αλλά κυρίως ένας μεγάλος μεταρρυθμιστής που συγκρούστηκε με παραδοσιακούς μηχανισμούς εξουσίας, εντός και εκτός Ελλάδας.
Για τους αντιπάλους του και τους ορκισμένους εχθρούς του ήταν ένας δημαγωγός, ένας αδίστακτος λαοπλάνος και λαϊκιστής. Διαλέγετε και παίρνετε.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε πει ότι «ο Ανδρέας ήταν ηγέτης για τους οπαδούς του». Ο Ανδρέας. Και μόνο που τον αποκαλούσαν με το μικρό του όνομα ακόμη και οι αντίπαλοι του, δείχνει την επιρροή και το μέγεθος του ανδρός, για τον οποίο πολλοί έλεγαν ότι μπορούσε να πουλήσει πάγο ακόμη και στους εσκιμώους.
Ρηξικέλευθες για την εποχή τομές
Απ’ όποια πλευρά και να προσεγγίσει κανείς το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, που κυβέρνησε για πολλά χρόνια τη χώρα, γεγονός είναι ότι η διακυβέρνησή του συνδέθηκε και με ρηξικέλευθες για την εποχή τομές και μεταρρυθμίσεις.
Αν η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης ήταν μια συμβολική κίνηση, η ενοποίηση των Σωμάτων Ασφαλείας, της Χωροφυλακής και Αστυνομίας Πόλεων, με τη δημιουργία της σημερινής Ελληνικής Αστυνομίας, ήταν κάτι παραπάνω από μια ουσιαστική τομή.
Επιπλέον, νομιμοποιήθηκε ο πολιτικός γάμος, ενώ ο αναχρονιστικός θεσμός της «προίκας», που υποτιμούσε τη θέση της γυναίκας δίπλα στο σύζυγο της, σαν να ήταν ο γάμος προϊόν συναλλαγής, καταργήθηκε. Η σύζυγος μπορούσε να διατηρήσει, αν ήθελε, το πατρικό της επώνυμο. Αναγνωρίστηκε το δικαίωμα στο συναινετικό διαζύγιο, ενώ αποποινικοποιήθηκε και η χημεία.
Αναγνωρίστηκαν επίσης νομικά δικαιώματα και υποχρεώσεις στους ανηλίκους, καθώς και η πλήρης ενοποίηση των δικαιωμάτων των εκτός γάμου παιδιών με τα δικαιώματα των γεννημένων σε γάμο.
Και μια επίπλαστη ευημερία
που την πληρώσαμε ακριβά
Γεγονός είναι επίσης ότι υπήρξε μια γενναία αναδιανομή εισοδήματος με την υιοθέτηση μιας πολιτικής γενναιόδωρων παροχών που ενδυνάμωσε σημαντικά τη μεσαία τάξη.
Στο αποκορύφωμα της, η προτροπή «Τσοβόλα δώστα όλα», ήταν η συμβολική επιτομή της.
Όμως, όπως εκ των υστέρων έχουμε πλέον συνειδητοποιήσει, οι παροχές αυτές δεν ήταν το προϊόν της επιβράβευσης μιας παραγωγικής οικονομίας, αλλά δανεικά που δεν ήταν και αγύριστα.
Την ίδια περίοδο, ο παραγωγικός ιστός της χώρας συρρικνώθηκε, ενώ εγκαταλείφθηκε και ο πρωτογενής τομέας.
Για τους αγρότες, φερ’ ειπείν, το κίνητρο ήταν οι παχυλές επιδοτήσεις, όχι η όποια αύξηση της παραγωγής τους.
Παράλληλα, γιγαντώθηκε ο κρατισμός με στελέχη και υπαλλήλους δημοσίων οργανισμών να απολαμβάνουν υψηλότατες αμοιβές, που δεν δικαιολογούνταν από τα οικονομικά δεδομένα τους.
Ήταν τα περιβόητα «ρετιρέ του Δημοσίου», όπως ο ίδιος ο Παπανδρέου τούς είχε αποκαλέσει, αναγνωρίζοντας έτσι εμμέσως πλην σαφώς το λάθος του να εκθρέψει πανίσχυρα κρατικοδίαιτα συνδικάτα.
Άλλωστε, το ΠΑΣΟΚ φρόντισε να κυριαρχήσει στον κρατικό μηχανισμό, μέσω των περιβόητων «Κλαδικών», που του επέτρεψαν με την δυναμική παρουσία τους να εδραιωθεί και να παραμείνει επί μακρόν στην εξουσία.
Αυτό προφανώς είχε στο μυαλό της και η Μπέττυ Μπαζιάνα, όταν δήλωσε ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε την κυβέρνηση, όχι την εξουσία».
Δικαίως ή αδίκως, το ΠΑΣΟΚ χρεώθηκε τη μεγαλύτερη ευθύνη για τη χρεοκοπία της χώρας, αλλά ας μην ξεχνάμε και το μερίδιο της ατομικής ευθύνης. Οι κυβερνήσεις του εκλέγονταν, δεν διορίζονταν.
Στις μέρες μας, το κόμμα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου και έγραψε ιστορία στη μεταπολιτευτική ιστορία του τόπου δεν είναι πια ούτε κραταιό ούτε ισχυρό.
Πλήρωσε και εξακολουθεί να πληρώνει το τίμημα μιας αναπόδραστης φθοράς που αποτυπώνεται και στα μονοψήφια ποσοστά του ΚΙΝΑΛ.
Προφανώς, όμως, επί της ουσίας, σε μεγάλο βαθμό τη θέση του έχει πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, που απορρόφησε το μεγαλύτερο μέρος της Κεντροαριστεράς, όπως ο Ανδρέας Παπανδρέου απορρόφησε και εξαφάνισε κάποτε το Κέντρο.
Αχαΐα: Ο νομός που δεν άλλαζε χρώμα επί 31 χρόνια
Αδιαμφισβήτητα η Αχαΐα ήταν ένας νομός που σε ό,τι αφορά το ΠΑΣΟΚ δεν άλλαζε χρώμα επί δεκαετίες. Τις πρώτες δύο εκλογικές αναμετρήσεις της Μεταπολίτευσης η Νέα Δημοκρατία των Κωνσταντίνου Καραμανλή κέρδισε και στην Αχαΐα με 52,01% το 1974 και 39,99% το 1977. Ακόμα και τότε όμως το ΠΑΣΟΚ είχε καταγράψει σημαντικά ποσοστά (24,81% το 1974 και 37,25% το 1977) σαφώς πάνω από τον μέσο όρο της χώρας. Το 1981 όλα άλλαξαν.
Η Αχαΐα πρασίνισε το 1981 και δεν άλλαξε χρώμα για 31 ολόκληρα χρόνια! Τα ποσοστά του ΠΑΣΟΚ στο Νομό λίγο επηρεάζονταν από όσα συνέβαιναν σε εθνικό επίπεδο και κυμαίνονταν από 55,92% (το 1981) μέχρι 45,51% το περίβόητο 1989.
Διονύσης Ζακυνθινός
(από 7 Μέρες Ενημέρωση)
Πηγή: dete.gr
